Το 2012 η ΕΕ τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης για τον ρόλο της στην προώθηση της ειρήνης, της συμφιλίωσης, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να διαθέσει τα χρήματα του βραβείου Νόμπελ (930.000 ευρώ) σε παιδιά που δεν είχαν την τύχη να μεγαλώνουν σε συνθήκες ειρήνης και να διπλασιάσει το ποσό του βραβείου, φθάνοντάς το στα 2 εκατομμύρια ευρώ. Με αυτόν τον τρόπο, περισσότερα από 28.000 παιδιά έχουν μέχρι σήμερα ωφεληθεί από τα τέσσερα προγράμματα επείγουσας εκπαίδευσης που επιλέχθηκαν πέρυσι.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει την πρωτοβουλία αυτή και στο μέλλον, ώστε ν' αποτελέσει μόνιμη πολιτική κληρονομιά του Νόμπελ Ειρήνης και στοχευμένο εκπαιδευτικό εργαλείο σε ζώνες συγκρούσεων. Για το 2013, η ΕΕ διπλασίασε και πάλι το ποσό και διέθεσε 4 εκατομμύρια ευρώ για την κάλυψη τόσο των ήδη εφαρμοζόμενων όσο και νέων προγραμμάτων.
Το Νόμπελ Ειρήνης 2012
Απονέμοντας το Νόμπελ Ειρήνης στην ΕΕ, η νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ δήλωσε ότι η απόφασή της βασίστηκε στον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως σταθεροποιητικού παράγοντα, ο οποίος μετέτρεψε την Ευρώπη, σχεδόν στο σύνολό της, από ήπειρο πολέμων σε ήπειρο ειρήνης.
Το σημαντικότερο επίτευγμα της Ένωσης, σύμφωνα με τη νορβηγική επιτροπή, είναι "ο επιτυχημένος αγώνας για την ειρήνη, τη συμφιλίωση, τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα".
Το έργο της ΕΕ διαπνέεται από την "αδελφοσύνη ανάμεσα στα έθνη" και αποτελεί μια μορφή "ειρηνευτικής διαδικασίας", την οποία ο Άλφρεντ Νόμπελ αναφέρει ως κριτήριο για την απονομή του βραβείου Ειρήνης στη διαθήκη του το 1895.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο 21ος διεθνής οργανισμός που τιμάται με το βραβείο αυτό από το 1901 μέχρι σήμερα.
- Η πλήρης δήλωση της Επιτροπής Νόμπελ
- Κοινή δήλωση Ευρωπαϊκής Επιτροπής / Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το Νόμπελ Ειρήνης
- Δήλωση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Τελετή απονομής
Η τελετή απονομής του βραβείου πραγματοποιήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου στο Όσλο. Όπως όλοι οι νικητές, έτσι και η ΕΕ παρέλαβε το βραβείο από τον πρόεδρο της Νορβηγικής Επιτροπής. Η ΕΕ εκπροσωπήθηκε από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Την παραδοσιακή "ομιλία για το Νόμπελ" εκφώνησαν εκ μέρους της ΕΕ οι πρόεδροι Βαν Ρομπέι και Μπαρόζο. Τέσσερις νεαροί Ευρωπαίοι, νικητές του διαδικτυακού διαγωνισμού που διοργάνωσε η ΕΕ (βλ. παρακάτω), συμμετείχαν στην αποστολή της ΕΕ στο Όσλο για την παραλαβή του βραβείου.
Διαγωνισμός
Με την ευκαιρία του βραβείου, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Νεολαίας διοργάνωσαν διαγωνισμό ζητώντας από τους νεαρούς Ευρωπαίους να πουν τι σημαίνει γι' αυτούς η ειρήνη στην Ευρώπη.
Συγκεκριμένα, ζητήθηκε από παιδιά ηλικίας 8-12 ετών να στείλουν τις απαντήσεις τους με μορφή ζωγραφιάς και από νέους 13-24 ετών με τη μορφή ενός σύντομου κειμένου. Οι συμμετοχές έφθασαν περίπου τις 5.400. Οι νικητές επελέγησαν από κριτική επιτροπή, με πρόεδρο τον συγγραφέα βιβλίων κόμικς Jean Van Hamme, και από το κοινό με ψηφοφορία στο Facebook.
Οι νικητές
- Elena Nicoletta Garbujo, 16 ετών, Ιταλία
- Ilona Zielkowska, 21 ετών, Πολωνία
- Larkin Zahra, 23 ετών, Μάλτα.
Οι 4 νικητές συμμετείχαν στην επίσημη αποστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Όσλο για την παραλαβή του Νόμπελ Ειρήνης 2012. Στις 10 Δεκεμβρίου παρακολούθησαν την επίσημη τελετή και στις 11 Δεκεμβρίου τη συναυλία για το Νόμπελ Ειρήνης.
"Η βράβευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το Νόμπελ Ειρήνης 2012 δεν συνιστά μόνον αναγνώριση των παλαιότερων επιτευγμάτων της, αλλά αφορά και το μέλλον", τόνισαν οι επικεφαλής των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. "Γι' αυτό ακριβώς θέλουμε να έρθουν μαζί μας στο Όσλο και οι νέοι της Ευρώπης, οι οποίοι παραλαμβάνουν μια ειρηνική ήπειρο και οι οποίοι θα είναι υπεύθυνοι για την πορεία της στο μέλλον."
Έρευνα με θέμα την απονομή του Νόμπελ Ειρήνης στην ΕΕ
Γραφική απεικόνιση των αποτελεσμάτων της έρευνας σχετικά με την απονομή του Νόμπελ Ειρήνης στην ΕΕ © EU
Κυριότερα αποτελέσματα:
- Τα 3/4 των ερωτηθέντων συμφωνούν ότι η ειρήνη και η δημοκρατία είναι τα σημαντικότερα επιτεύγματα της ΕΕ.
- Τα 2/3 των ερωτηθέντων αισθάνονται υπερήφανοι που το Νόμπελ Ειρήνης απονεμήθηκε στην ΕΕ.
- Οι 6 στους 10 συμφωνούν ότι η απονομή του Νόμπελ Ειρήνης στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν η σωστή επιλογή και ότι θα βελτιώσει την εικόνα της ΕΕ.
- Στην Ελλάδα, την Αυστρία, τη Σλοβενία, την Ολλανδία και τη Σουηδία η πλειονότητα των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η απονομή του Νόμπελ Ειρήνης στην ΕΕ δεν ήταν η σωστή επιλογή και δεν συμφωνούν ότι αυτό θα βελτιώσει την εικόνα της ΕΕ.